Yapılan araştırmalara göre günümüzde ortalama 4,55 milyar insan sosyal medyayı aktif şekilde kullanmaktadır. Instagram, Twitter, Facebook, Pinterest gibi birçok sosyal ağ sayesinde istediğimiz herhangi bir konuda bilgiye anında ulaşabiliyor, dünyanın öbür ucundaki insanlarla istediğimiz zaman etkileşim kurabiliyor, anlık olarak duygu düşünce paylaşımı gerçekleştirebiliyoruz. Yaygınlaşan internet kullanımının etkisiyle birlikte hayatımızın bir parçası haline gelmiş olan sosyal medya hayatımızın bu kadar içindeyken sosyal medyanın insanlar üzerindeki etkileri uzmanlar arasında büyük bir tartışma konusu haline geliyor. Sosyal medya yetişkinler ve çocuklar üzerinde ne tür etkiler bırakıyor? Fiziksel ve zihinsel gelişmeyi nasıl etkiliyor? Gibi sorular merak konusuyken akıllara sadece sosyal medyanın olumsuz etkileri geliyor fakat sosyal medyanın insanlar üzerindeki etkileri olumsuz olduğu kadar olumlu da olabilmektedir.
Sosyal Medyanın Ruh sağlığı Üzerindeki Olumlu Etkileri
- Sosyalleşmeyi sağlar: Mesafe sorununu ortadan kaldırarak istediğimiz an istediğimiz kişiye ulaşabilme olanağı sağlaması açısından sosyalleşmeyi kolaylaştırarak kişinin yalnız hissetmesinin önüne geçer. Carnegie Mellon üniversitesinde yapılan bir araştırmanın sonucu olarak anlık ileti yazabilme fırsatının yalnızlık hissini ortadan kaldırdığını kanıtlamıştır.
- İlgi alanını bulmayı kolaylaştırır: Birçok insanın ilgi alanları hakkında paylaşımlar yapabildiği sosyal medya kişinin kendi ilgi alanlarını keşfedip onlara yönelmesini kolaylaştırır.
- Rol model bulmayı kolaylaştırır: Kişilerin kendileriyle ortak ilgi alanlarına sahip insanları bulmasını sağlayarak onlardan ilham almasını kolaylaştırır.
- Aidiyet duygusu sağlar: Kişinin kendisiyle aynı duygu ve düşüncelere sahip insanlar olduğunu görmesi ve onlarla etkileşim içerisine girebilmesi kişiye bir grup ile uyumlu olduğunu ve kabul gördüğünü hissettirir.
- Kişiyi mutlu eder: Yoğun sosyal medya kullanımının depresyon riskini arttırdığı söylense bile Missouri Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma kişilerin sosyal medya kullanımı sırasında mutluluğunu arttıran fizyolojik tepkiler olduğunu kanıtlamış fakat sosyal medya kullanımı pasif hale geldiğinde bu artan mutluluğun gözlemlenmediği görülmüştür.
Sosyal Medyanın Ruh Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkileri
- Yetersizlik hissine neden olur: Bu durum kişi kendini ve yaşantısını sosyal medyadaki diğer insanlar ve onların yaşantılarıyla karşılaştırmaya başlamasıyla oluşur. Kişi onda olmayan ve ulaşamayacağı şeyleri veya kişileri görüp yetersizlik hissine kapılır.
- Bağımlılığa neden olur: Sosyal medya hesaplarını kontrol etme isteği ve bunu sürekli olarak tekrar etme kişiye‘yüksek’ bir deneyim yaşattığından dolayı beynin yapısında değişikliğe sebep olur ve kişiyi bağımlı hale getirir.
- Anksiyete riskini arttırır: Sosyal medyayı aktif olarak kullanan kişilerde zamanla FOMO (Fear of Missing Out) yani fırsatı kaçırma korkusu oluşabilir. Kişi her dakika değişen gündemden geri kaldığı konusunda kaygı yaşamaya başlar.
- Uyku kalitesini düşürür: Geç saatlere kadar sosyal ağlarda dolanmak veya kişilerle mesajlaşmak normalden daha geç uyunmasına sebep olarak kişinin biyolojik saatini büyük oranda etkiler.
- Üretkenliği azaltıyor: Yapılan araştırmalar sosyal medyanın aktif kullanılmadığı dönemlerde Kişilerin daha üretken olduğunu fakat sosyal medyanın yaygınlaşması ile birlikte üretme düşüncesinin bir kenara bırakılıp hazır olanı kullanmaya eğimli hale geldiği gözlemlenmiştir.
Yapılan araştırmaların sonucu olarak sosyal medyanın insan psikolojisi üzerindeki etkileri gözlemlendiği zaman karşımıza birçok olumlu ve olumsuz etki çıkıyor. Olumsuz etkileri en aza indirmek ve sosyal medyayı daha efektif bir şekilde kullanabilmek için kendimizi kontrol etmemiz, sosyal medya detoksları uygulamamız, bizi sosyal medyadan uzaklaştıracak çeşitli ilgi alanları bulmamız gereklidir. Hayatımız tamamıyla sosyal medya olursa sosyal medyanın insanlar üzerindeki etkileri kişiyi psikolojik boyutun yanı sıra fiziksel olarak da etkilemeye başlar.
Sosyal Medyanın Fiziksel Sağlık Üzerindeki Olumlu Etkileri
- Sağlıklı yaşama teşvik eder: Sosyal medyayı bilinçli kullanan insanlar edindikleri bilgiler sayesinde daha sağlıklı bir yaşam düzenine geçebilirler.
- Spor yapma konusunda yardımcı olan uygulamalar sunar: Geliştirilen bazı uygulamalar sayesinde spor, diyet gibi birçok konuda destek almak kolaylaşır.
- Kaliteli sağlık hizmeti sunar: Yapılan çeşitli araştırmalar sosyal medyanın yaygın kullanılmasının sonucu olarak sağlık hizmetlerinin daha kaliteli hale geldiğini kanıtlamıştır.
Sosyal Medyanın Fiziksel Sağlık Üzerindeki Olumsuz Etkileri
- Hareketsizliği arttırır: Sosyal medyaya bağımlı hale gelmiş kişiler sürekli olarak tablet, telefon veya bilgisayar başında vakit geçirerek saatlerce hareketsiz durarak birçok sağlık sorununa kapı aralarlar.
- Obeziteyi arttırır: Hareketsizliği arttırmasının sonucu olarak kişinin kilo almasına neden olur.
- Yeme bozukluğuna neden olur: Sosyal medyadaki güzellik algısına ayak uydurmak isteyen kişiler bedenleri konusunda öz güvensizlik yaşamaya başlayıp güzel olarak kabul edilen bedene ulaşmak ve binlerce beğeni almak için kendilerini yeme içmeden kesebilir, sağlıklarını ciddi şekilde tehlikeye atacak diyetler uygulayabilirler.
Sosyal medyanın hayatımızdaki yeri ve önemini biliyoruz fakat günümüzün 5-6 saatini veya günümüzün tamamını sosyal ağlarda vakit geçirerek harcadığımız zaman sosyal medyanın insanlar üzerindeki etkileri psikolojimizin, fiziksel sağlığımızın yanında insan ilişkilerimizi de olumlu ve olumsuz yönde etkilemeye başlıyor.
Sosyal Medyanın İlişkiler Üzerindeki Olumlu Etkileri
- Bağlantı kurmayı kolaylaştırır: Sosyal medyanın sunduğu imkanlar sayesinde kişi arkadaşlarının yanında olamasa bile ya da yıllarca görüşmemiş olsa bile iletişim kurabilir. İnsanlar arasındaki ilişkinin devam etmesine, mesafenin önlenmesine yardımcı olur.
- Sohbet imkanı sağlar: Sosyal medyada ulaşılabilecek bilgi sınırsızdır. Edinilen bilgiler size birçok sohbet konusu açarak monotonlaşmayı engeller.
Sosyal Medyanın İlişkiler Üzerindeki Olumsuz Etkileri
- Tartışmalara neden olabilir: Yapılan araştırmalar çiftlerin sosyal medyadan aldıkları rahatsız edici mesajlar ve sosyal medyada fazla vakit geçirmek gibi nedenlerle tartıştığını gösteriyor.
- Kıskançlık duygusunu ortaya çıkarabilir: Çiftler sosyal medya içerisinde partnerinin alanına karşı cinsten birinin girmesinden rahatsızlık duyup kıskanmaya başlayabilir.
- Empati duygusunu azaltır: Sık olarak sosyal medya üzerinden etkileşim kuran bireyler yüz yüze ilişkilerinde empati duygusundan yoksun halde olur, gerçek olaylara gerçek tepkiler vermekte zorlanırlar.
Hayatımızın neredeyse her alanına etki eden sosyal medya doğru kullanılmadığı takdirde kişiye birçok açıdan olumsuz sonuç doğurarak kişinin hayat kalitesini düşürür. Psikolojimizi, fiziksel sağlığımızı, insan ilişkilerimizi koruyabilmek için artık hayatın bir parçası haline gelen sosyal medyanın, insanlar üzerindeki etkileri dikkate alınmalı hayatımıza olumlu katkılar sağlayabilmesi için sosyal medyayı doğru kullanmalıyız.