Alışkanlık Kazanma Nedir?

Alışkanlık kazanma, bir davranışın sürekli olarak tekrarlanması sonucunda otomatik hale gelmesidir. İnsanlar, günlük yaşamlarında birçok alışkanlık geliştirirler. Bu alışkanlıklar, genellikle bilinçli bir şekilde başlatılır, ancak zamanla tekrar edilmesi gereken rutin bir davranış haline gelir.

Neden Alışkanlık Kazanırız?

Alışkanlık kazanmanın altında yatan temel nedenlerden biri, beyin ve beden arasındaki ilişkidir. Beyin, enerji tasarrufu yapmayı sever ve alışkanlıklar bu enerji tasarrufunu sağlar. Örneğin, her gün işe giderken aynı yolu kullanmak veya her sabah dişlerimizi fırçalamak gibi alışkanlıklar, beyin için enerji harcamadan otomatik olarak gerçekleştirilen rutin eylemlerdir.

Bunun yanı sıra, alışkanlık kazanma insanların yaşamlarını daha düzenli hale getirir ve zamandan tasarruf sağlar. Alışkanlıklar, sürekli olarak tekrarlandıkları için, o davranışa harcanan düşünme ve karar verme sürecini ortadan kaldırır. Bu da kişilere daha fazla odaklanma ve verimlilik sağlar.

Alışkanlık Kazanma Süreci

Alışkanlık kazanma süreci genellikle üç aşamadan oluşur: tetikleyici, rutin ve ödül.

Tetikleyici, alışkanlığın başlamasını sağlayan uyaran veya durumdur. Örneğin, telefonun zil sesi, bir alarm veya bir kokunun tetiklediği bir davranış. Tetikleyici, kişinin alışkanlığını başlatmasına ve belirli bir davranışa geçmesine yardımcı olur.

Rutin, alışkanlığın kendisidir. Bu aşamada kişi, tetikleyiciye yanıt olarak belirli bir davranışı gerçekleştirir. Örneğin, telefonun zil sesiyle birlikte telefonunu açmak veya alarmın çalmasıyla birlikte uyanmak gibi.

Ödül, alışkanlığın sonunda oluşan olumlu duygudur. Bu, beyinde kimyasal bir tepkiye neden olan bir şey olabilir. Örneğin, bir ödül olarak şeker yemek veya bir görevi başarıyla tamamlamanın verdiği gurur hissi.

Alışkanlık kazanma süreci, bu üç aşamanın tekrarlanmasıyla güçlenir. Her tekrarda, beyin daha da alışkanlığı otomatik hale getirmek için telkinler oluşturur ve güçlendirir. Bu nedenle, alışkanlık kazanma süreci tekrar edildikçe daha da güçlenir ve davranış otomatik hale gelir.

Alışkanlıkların Oluşturulması ve Değiştirilmesi

Alışkanlık Oluşturmanın İpuçları

Alışkanlık oluşturmak isteyen birçok insan için, süreklilik ve disiplin önemli faktörlerdir. İşte alışkanlık oluşturmanın bazı ipuçları:

1. Hedef Belirleyin:

Hangi alışkanlığı kazanmak istediğinizi belirleyin ve odaklanın. Hedefinizi net ve ölçülebilir bir şekilde belirlemek, motivasyonunuzu artırır ve ilerlemenizi takip etmenizi sağlar.

2. Küçük Adımlarla Başlayın:

Büyük hedefleri küçük adımlara bölmek, alışkanlık oluşturmanın daha erişilebilir ve başarılı olmasını sağlar. Her gün küçük bir ilerleme kaydetmek, motivasyonunuzu artırır ve sürekliliğinizi sağlar.

3. Tetikleyicileri Kullanın:

Tetikleyiciler, alışkanlığa başlamak için bir hatırlatıcı görevi görür. Örneğin, spor yapmaya başlamak istiyorsanız, spor kıyafetlerinizi hazırda bulundurarak veya bir alarm kurarak tetikleyici oluşturabilirsiniz.

4. Kendinizi Ödüllendirin:

Alışkanlık kazanma sürecinde kendinizi ödüllendirmek motivasyonunuzu artırır. Küçük hedeflere ulaştığınızda kendinizi ödüllendirmek, alışkanlığınızı daha da pekiştirir.

Alışkanlıkların Değiştirilmesi

Bazı durumlarda, mevcut alışkanlıkların değiştirilmesi gerekebilir. İşte alışkanlıklarınızı değiştirmek için bazı stratejiler:

1. Farkındalık Geliştirin:

Değiştirmek istediğiniz alışkanlığınızın farkında olmak önemlidir. Davranışınızın nedenini ve nasıl değiştirebileceğinizi anlamak için farkındalık geliştirmek önemlidir.

2. Alternatif Davranışlar Geliştirin:

Değiştirmek istediğiniz alışkanlığınızı yerine koyabileceğiniz alternatif davranışlar geliştirin. Örneğin, sigara içmek yerine yoga yapmak veya sağlıklı bir atıştırmalık seçmek gibi.

3. Çevreyi Değiştirin:

Alışkanlığınızı tetikleyen çevresel faktörleri değiştirmek, değişimi kolaylaştırabilir. Örneğin, abur cubur yemek alışkanlığınızı kırarak, sağlıklı atıştırmalıklarla dolu bir dolap oluşturabilirsiniz.

4. Destek Alın:

Alışkanlıklarınızı değiştirmek için destek almak önemlidir. Ailenizden, arkadaşlarınızdan veya bir uzmandan destek alarak motivasyonunuzu artırabilir ve değişim sürecini daha kolay hale getirebilirsiniz.

Unutmayın, alışkanlıklar zaman alır ve sabır gerektirir. Ancak, düzenli ve tutarlı bir şekilde çaba sarf ederek alışkanlık kazanabilir veya değiştirebilirsiniz.